Τα δικαστήρια στη Σοβιετική Ρωσία - Νίκος Καζαντζάκης

".....Η αίθουσα ήταν απλή : ξύλινοι πάγκοι, ένα τραπεζάκι σκεπασμένο με κόκκινο πανί, κι από πάνω δυο μεγάλα εικονίσματα : του Μαρξ και του Λένιν. Τριγύρα στους τοίχους κόκκινα μεγάλα γράμματα : "Το λαικό δικαστήριο ρυθμίζει το δίκαιο του λαού, πολεμάει την μπουρζουαζία, υπερασπίζεται τους φτωχούς."......

.....Η δίκη άρχισε. Οι κατηγορούμενοι, μόνοι τους, χωρίς δικηγόρους, μίλησαν ήσυχα, ο πρόεδρος τους ρωτούσε, προσπαθούσε ν' ανακαλύψει την αλήθεια - ένιωθες ο σκοπός του δεν ήταν να λύσει ένα ζήτημα νομικό παρά να εξομαλύνει ένα δυσάρεστο περιστατικό κατά τρόπο που να τους ικανοποιεί όλους.
Όλη η σκηνή θύμιζε την πρωτόγονη απονομή του δικαίου : ο δικαστής κάθεται κάτω από ένα δέντρο και προσπαθεί πιτήδεια και πατρικά να ξεσκαλίσει να βρει το δίκιο, κι ύστερα, σύμφωνα με την απλή στέρεη λογική του "καλού οικογενειάρχη" να βγάλει την απόφαση.
Ο απλός αυτός τρόπος της απονομής του δικαίου είναι χαρακτηριστικός σήμερα στη Σοβιετική Ρουσία. Ευτύς μετά την επανάσταση, όλοι οι πολύπλοκοι τύποι, που σιγά και σίγουρα έπνιγαν την ουσία, καταργήθηκαν καταργήθηκε κι εξαφανίστηκε κι όλο το πυκνό δίχτυ των δικαστηρίων της τσαρικής εποχής......"

"Ρουσία", Νίκος Καζαντζάκης