Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - Βασίλης Ραφαηλίδης 1

Η Μεγάλη Γαλλική Επανάσταση του 1789, που λέγεται έτσι για να ξεχωρίζει από τις δύο μικρότερες γαλλικές επαναστάσεις του 1830 και του 1848, αρχίζει στην πραγματικότητα 141 χρόνια νωρίτερα, με τον πρώτο πόλεμο της Σφενδόνης το 1648, που τον διαδέχεται ο δεύτερος πόλεμος της Σφενδόνης το 1651. Πρώτα ο πρωθυπουργός του Λουδοβίκου ΙΔ', ο Ρισελιέ και στη συνέχεια ο διάδοχός του Μαζαρίνος, που ήταν παπάς, προσπαθούν να ισχυροποιήσουν το θεσμό της βασιλείας, που οι πάντα ατίθασοι γάλλοι φεουδάρχες συνεχίζουν να τον γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια. Ποτέ οι γάλλοι βασιλιάδες δεν απόχτησαν τη δύναμη των άγγλων ή των γερμανών συναδέλφων τους, και
ο Ρισελιέ αποφασίζει να συντρίψει τους μικροάρχοντες που "οπλίζουν" με σφενδόνες το λαό του Παρισιού, που αδιάκοπα παρενοχλεί μ' αυτές τους καλά οπλισμένους στρατιώτες του βασιλιά. Τούτες οι αψιμαχίες όμως είναι που κάνουν το γαλλικό λαό να καταλάβει πως μπορεί να νικήσει κανείς, αν όχι με σφενδόνες, τουλάχιστον με οπλισμό μικρότερο και χειρότερης ποιότητας από αυτόν με τον οποίον η επίσημη εξουσία οπλίζει την κρατικοποιημένη βία.

Πάντως, ο Ρισελιέ και ο Μαζαρίνος τα καταφέρνουν και οι ταραχές κοπάζουν. Όμως, το καζάνι βράζει και το 1789 ο λέβητας θα σκάσει. Οι μετά τις δύο Σφενδόνες βασιλιάδες δεν πήραν υπ' όψιν ένα πρωτοφανές για την ιστορία της Ευρώπης γεγονός : Και στις δύο Σφενδόνες, οι μικροφεουδάρχες συνεργάζονται με τους ταχύτατα ανερχόμενους αστούς. Και παρέα οι δυο τους τα βρίσκουν με τους προλετάριους, όπως θα τους λέγαμε με ορολογία μεταγενέστερη. Δηλαδή, όλος ο κόσμος βαράει το βασιλιά, που επί ματαίω προσπαθεί να γίνει σκληρός σα Γερμανός. Οι Γάλλοι δεν τα σηκώνουν κάτι τέτοια. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες προέκυψε το γαλλικό κράτος δεν επιτρέπουν υπέρ το δέον μεγάλα νταϊλίκια από τη μεριά της κεντρικής εξουσίας.

Αυτός είναι ο λόγος που οι ιστορικοί της Γαλλικής Επανάστασης βάζουν πρώτους στη σειρά των αιτίων της τους πολιτικούς λόγους και μετά τους οικονομικούς. Άσχετα από την οικονομική εξαθλίωση που θα καλπάζει και θα σωρεύεται μετά το θάνατο του δαιμόνιου υπουργού των οικονομικών Κολμπέρ το 1683, είναι βέβαιο πως η Γαλλική Επανάσταση θα έπαιρνε κάποια άλλη μορφή, ας πούμε θα ξεκινούσε ένοπλα εξ αρχής, αν οι Γάλλοι δεν πίστευαν τόσο πολύ στην αξία του πολιτικού λόγου, που τον προετοιμάζει μεθοδικά ο περιλάλητος Γαλλικός Διαφωτισμός των αρχών του 18ου αιώνα. Η Γαλλική Επανάσταση είναι το γνήσιο τέκνο του Γαλλικού Διαφωτισμού, αν και τον Βολταίρο, τον Ρουσώ, τον Ντιντερό, τον Ντ' Αλαμπέρ, τους Εγκυκλοπαιδιστές, συνεχίζουν να τους μισούν θανάσιμα όλοι οι αντιδραστικοί και κρυπτοαντιδραστικοί της οικουμένης. Ίσως γιατί ξέρουν τι σημαίνει η πίστη στον Ορθό Λόγο, που τη διάρκεια της Επανάστασης θα φτάσει στην υπερβολή να γίνει θρησκεία. Αλλά ο ορθός λόγος, δηλαδή η πίστη στην αιτιακή σχέση (για το κάθε τι υπάρχει μία αιτία που οφείλουμε να τη βρούμε) είναι ό,τι πιο σημαντικό κληροδότησε η αρχαία ελληνική σκέψη στην ευρωπαϊκή.

Από πραχτικής απόψεως, ο Γαλλικός Διαφωτισμός για τους αντιδραστικούς όλου του κόσμου δεν είναι τίποτα άλλο από την αναταραχή που θα επιφέρει στην ανθρώπινη σκέψη, λίγο μετά το Διαφωτισμό.η δύναμη του ατμού, αυτή ακριβώς που θα προκαλέσει μια πρωτοφανή επανάσταση στα μέσα παραγωγής : Η ανθρώπινη και γενικότερα η ζωϊκή μυϊκή δύναμη θα αντικατασταθεί από τη δύναμη του ατμού. Και το δουλοκτητικό μαζί και το φεουδαρχικό σύστημα οργάνωσης της παραγωγής, που είναι μια βελτιωμένη παραλλαγή του πρώτου, θα τιναχτούν και τα δύο στον αέρα. Ο ατμοκίνητος σιδηρόδρομος και το ατμόπλοιο την περίοδο του Διαφωτισμού ετοιμάζονται να γίνουν τα μεγάλα οχήματα του πολιτισμού .....

Κι έτσι στα καλά καθούμενα ο βασιλιάς βρίσκεται με ένα κοινοβούλιο στα ποδάρια του, που μάλιστα σε λίγο θα αρχίσει να νομοθετεί. Το γεγονός είναι πέρα για πέρα συναρπαστικό : ένα κοινοβούλιο γεννιέται με την πρωτοβουλία του βασιλιά να συγκαλέσει τις Γενικές Τάξεις (Κλήρος, ευγενείς και αστοί και προλετάριοι όπως θα λέγαμε σήμερα που είχαν να συγκληθούν από το 1614, δηλαδή πριν από την εποχή της Σφενδόνης), ίσα ίσα για να εκτονωθεί η κατάσταση με τα γνωστά μπλα μπλα.

Μπροστά στα τετελεσμένα, ο βασιλιάς, οι άρχοντες και οι παπάδες, που πάντα ακολουθούν τους άρχοντες, συνθηκολογούν με τους εκπροσώπους της Τρίτης Τάξης και τους ζητούν να ορκιστούν πως θα ηρεμήσουν μέχρι που η χώρα αποκτήσει Σύνταγμα. Πρόκειται για τον περίφημο όρκο του Σφαιριστηρίου που δίνεται στις 20 Ιουνίου 1789. ¨Ομως, τότε περίπου διαδίδεται η φήμη πως ο βασιλιάς μπλοφάρει για να κερδίσει χρόνο, και ο λαός του Παρισιού καταλαμβάνεται από επαναστατικό αμόκ όταν το μαθαίνει. Και εντελώς αυθόρμητα την 14 Ιουλίου 1789, που σήμερα είναι η εθνική γιορτή των Γάλλων, επιτίθεται κατά των παλιών και ερειπωμένων φυλακών της Βαστίλης, τούτο το παμπάλαιο σύμβολο της βασιλικής αυταρχικότητας, και τις σαρώνει στην κυριολεξία. Μέσα σ' αυτό το ερείπιο υπάρχουν πεντέξι μόνο κρατούμενοι. Ανάμεσά τους και ο θρυλικός 

μαρκήσιος Ντε Σαντ, αυτός που θα τραβήξει στο μη παρέκει τα διδάγματα της Γαλλικής Επανάστασης, βάζοντας το τρομερό ερώτημα : αν δεν είμαι ελεύθερος να κάνω ό,τι θέλω, τότε τι τη θέλω μια ελευθερία υπό όρους; 

Απόσπασμα από το βιβλίο "Λαοί της Ευρώπης, καταγωγή & χαρακτηριστικά", Βασίλης Ραφαηλίδης.